Van 15-19 december 2009 vond in Kopenhagen de 15e klimaatconferentie van de Verenigde Naties plaats. Ik woonde als lid van de Nederlandse parlementaire delegatie de conferentie bij. Lees hier de verslagen over de debatten in de aanloop naar Kopenhagen en mijn dagboek ter plekke.
In 11% van de Nederlandse woningen hebben de installaties (gas, elektriciteit, ventilatie, water) of daarmee verbonden apparaten een zodanig gebrek dat dit kan leiden tot een dodelijk ongeval (TNO, 2007). De belangrijkste risicobron vormen de gasinstallatie en open verbrandingstoestellen (gaskachels, geisers, verouderde CV-ketels). Ik ben voorstander van een verbod op de plaatsing van nieuwe open verbrandingstoestellen en een APK voor woninginstallaties. Lees hier waarom!
In december 2007 bezocht ik als lid van de Nederlandse parlementaire delegatie de VN-klimaattop in Bali. Lees hier de verslagen van de debatten in de aanloop naar de klimaattop, en het dagboek dat ik ter plekke bij hield.
ovationeel applaus van de plenaire vergadering bij de klimaatconferentie van Bali, na het aannemen van het Besluit
Wind-op-land is op dit moment in Nederland na biomassa -waarvan de duurzaamheidsclaim discutabel is- de meest rendabele vorm van hernieuwbare energie. Naar verwachting zal wind op land vóór 2020 zonder (SDE-)subsidie rendabel zijn. Voor wind op zee wordt het breakeven point naar verwachting vijf tot tien jaar later bereikt.
De artikelen van voor 2014 in dit dossier heb ik geschreven als woordvoerder energie en Tweede Kamerlid van de SP.
Mijn standpunt omschreef ik destijd als volgt: “Per saldo vindt de SP het op dit moment niet verstandig om te investeren in een nieuwe kerncentrale. In plaats daarvan zou er prioriteit gegeven moeten worden aan energiebesparing en duurzame energie. Wel is het verstandig om publieke middelen te blijven investeren in onderzoek naar kernenergie. Het lijkt erop dat op afzienbare termijn veilige en energiezuinige kerncentrales beschikbaar komen. Dat zou een nuttige transitietechnologie kunnen zijn in de periode dat we overschakelen naar een duurzame energiehuishouding.
Het artikel Kernenergie: hollen of stilstaan? (Spanning 11/2008) geeft een compacte samenvatting van onze visie.”
Inmiddels ben ik voorstander van de bouw van twee tot drie nieuwe kerncentrales, als onderdeel van een CO2-arme energiemix. De reden daarvoor is dat de urgentie van een snelle verlaging van de CO2-emmissies bij elektriciteitsproductie gegroeid is. Die omschakeling zal voor het grootste deel uit duurzame energie en energiebesparing moeten komen, maar voor het overbruggen van perioden zonder zon en wind -door Duitsers treffend omschreven als Dunkelflaute- is kernenergie de enige CO2-arme techniek die zoden aan de dijk zet. Meer over mijn afwegingen van voor- en nadelen vind je in het recentere artikel Beperkte inzet kernenergie ook in Nederland verantwoord.
“Alleen de zon gaat voor niets op” luidt het spreekwoord. In Nederland bedraagt de ingestraalde zonneenergie gemiddeld over het jaar, dag en nacht zo’n 100 Watt/m2. Met een fractie van die gratis energie zouden we kunnen voorzien in onze totale energiebehoefte. We moeten alleen investeren in technieken om dat potentieel om te zetten in elektriciteit, warmte of biomassa. Dat is een interessante uitdaging voor wetenschappers, economen en politici met een vooruitziende blik. De SP is groot voorstander van het verruimen van de middelen voor energieonderzoek, proefprojecten en een feedin-tarief om de uitrol van duurzame energiebronnen te versnellen.
Zeker: hij is erg slim. Voor de energiebedrijven. Die kunnen op afstand aflezen, op afstand afknijpen en op afstand afsluiten. De beloofde voordelen voor de consument, zoals energiebesparing, zijn voorlopig nog gebakken lucht. Maar dankzij een SP-motie komt daar wellicht op afzienbare termijn verandering in.
Veel maatschappelijk debat gaat over het energieverbruik (en de energierekening) van huishoudens. Interessant natuurlijk, ook in politiek opzicht, want er wonen meer dan acht miljoen huishoudens in Nederland. Toch zouden we bij het klimaatbeleid en energiebesparing wat meer oog moeten hebben voor de grootverbruikers. Want de energieconsumptie van de top-10 grootverbruikers is groter dan die van alle huishoudens bij elkaar.
Wie zijn de grootverbruikers? Allereerst alle elektriciteitscentrales die draaien op fossiele brandstoffen. Dan een deel van de industrie: basischemie, basismetaal, kunstmest, baksteen en keramische pannen, papier en zout. Met name voor industrie die hoge temperaturen nodig heeft voor zijn processen is het nog niet zo simpel om over te schakelen op alternatieve productiemethoden. Zeker bij de basischemie, die fossiele brandstoffen ook inzet als grondstof. Maar het kan wel. Veel eenvoudiger is de aanpak voor industrieën die met lagere temperaturen werken, zoals de zout- en papierindustrie. Een bijzondere grootverbruiksector zijn de datacentra, die alleen elektriciteit gebruiken.
Ook buiten de industrie zijn er sectoren die grootverbruikers van energie zijn, zoals de glastuinbouw, de luchtvaart, binnenvaart en zeescheepvaart.
De transformatie van energie-intensieve sectoren naar een meer duurzame bedrijfsvoering schiet veel minder hard op dan gewenst, door ongewenste energiesubsidies. Die subsidies werden altijd gemotiveerd met het argument van de internationale concurrentie uit landen die nóg meer subsidies uitdelen. Inmiddels zijn de energiesubsidies voor grootverbruikers in Nederland op hun retour, waarbij ik er voorstander van ben een deel van de opbrengst van deze afbouw te herinvesteren in subsidieregelingen voor (of participatie in) de verduurzaming van grootverbruikers die van strategisch belang zijn voor de Nederlandse economie. Dat heeft twee positieve effecten: je voorkomt dat strategische industrie vertrekt én je verlaagt sneller de CO2-voetafdruk van de industrie.
Een positief effect op de energietransitie van de grootverbruikers heeft de Europese emissiehandel in CO2-rechten. Daarover vind je ook een aantal artikelen in dit dossier. Tenslotte is een thema dat van belang is in verband met de verduurzaming van de grootverbruikers CO2-afvang en opslag. Lees daarover meer in het dossier CCS.
ARTIKELEN, meest recent: bovenaan
21 januari 2014 Reddingsplan Aldel goed voor werkgelegenheid, industrie en milieu
3 december 2013 Nettarieven energie-intensieve industrie
12 november 2013 Korting nettarieven energie-intensieve industrie
12 oktober 2012 Convenanten werken niet. Of toch wel?
10 september 2012 Goede bedoelingen: mooi. Wettelijke normen: beter!
16 juli 2012 Reststromen suikerfabriek nuttige grondstof voor agrofoodcluster
9 april 2012 Werkbezoek Twence en Akzonobel
30 november 2011 Herziening EG-richtlijn handel broeikasgasemissierechten
2 november 2010 Verhagen ontkent €2 miljard subsidie voor kolencentrale
1 november 2010 Blik als hoop in bange dagen
4 oktober 2010 Keramische industrie: kan het nog duurzamer?
1 augustus 2010 Werkbezoek chemiepark Delfzijl
19 juli 2010 Grootverbruikers energie: geen energiebelasting, nauwelijks energiebesparing
3 april2010 De Zink
20 maart 2010 Dijkgraaf: prijsbeleid en wetgeving effectief, convenanten niet
18 december 2009 Dagboek Kopenhagen: emissiehandel
11 februari 2009 Masterclass procesintensificatie
5 maart 2010 Energiesubsidies energie-intensieve industrie werken averechts
9 december 2008 Keihard onderhandelen
24 oktober 2008 Eurlings knabbelt aan de randen van het klimaatbeleid
18 januari 2008 Op bezoek bij Hoogovens-Corus
19 december 2007 EU-Milieuraad
19 november 2007 Europese Commissie wil CO2 emissies luchtvaart aanpakken
16 juli 2007 Van der Hoeven en Koenders: Nederland is géén prijskoper bij CO2 emissiehandel
5 juli 2007 SP-moties debat kolencentrales
7 juni 2007 Veiling CO2 rechten
4 juni 2007 Brandstof uit reststof agroindustrie
24 april 2007 Toptechnologie voor de autoindustrie
18 maart 2007 Huiswerk emissiehandel overdoen
Nederland telt zo’n 8 miljoen woningen en jaarlijks komt daar ongeveer 1% bij. Het huishoudelijk energieverbruik, gekoppeld aan die woningen bedraagt zo’n 14% van het totale verbruik in NL [bron: compendium van de leefomgeving]. Hoewel dat aandeel veel kleiner is dan de 40% van de industrie, is het toch de moeite waard om het verbruik te verlagen en het restant ter plekke op te wekken. Waarom? 1 je kan met relatief simpele maatregelen -beproefde techniek- het energieverbruik terugbrengen: warme jas, tochtvrij, benutten van zonnewarmte in de winter, benutten schaduwwerking in de zomer. 2 huishoudens betalen in vergelijking met bedrijven heel veel voor hun ingekochte energie. Dat maakt besparing en eigen opwek al snel lucratief. 3 Veel energiemaatregelen in/aan de woning verbeteren ook het binnenklimaat: het tocht niet meer, je smelt niet meer in de zomermaanden en hebt geen last van vocht in de hoeken van de kamer.
Lees verder “Dossier verduurzaming woningvoorraad”
Paulus Jansen 