Ik ben net terug van 1500km fietsen (en 50km wandelen) langs de Bretonse kust (Velomaritime/ Eurovelo4, veloroute Littoral en wat verbindingsroutes door het binnenland). Een vakantiebesteding die ik iedereen kan aanraden, want fietsend en wandelend ervaar je het landschap oneindig veel beter dan vanuit de auto. En hoewel het bepaald niet droog bleef en de temperatuur maar niet tot zomerse hoogte wilde stijgen stond dat een mooie vakantie niet in de weg.
Omdat ik voorzitter ben van het Fietsplatform (in Nederland de landelijk beheerder van het Fietsknooppuntennetwerk en de LF-routes) kijk ik in het buitenland met extra belangstelling naar de problemen die onze zusterorganisaties daar tegenkomen bij het ontwikkelen van routes en de oplossingen (soms “oplossingen”) die bedacht worden voor die problemen. Veel van die problemen hebben te maken met onnadenkendheid en opportunisme van overheden in de omgang met de publieke ruimte: met name slecht ruimtelijk en mobiliteitsbeleid en de verkoop van gronden die achteraf cruciaal blijken bij de ontwikkeling van fiets- en wandelnetwerken. Maar ook als een route er al was geldt vaak het recht van de sterkste: bij de aanleg van die autoweg of dat bedrijventerrein komen de belangenbehartigers van fietser en wandelaar vaak pas in beeld als de kaarten al geschud zijn.
Eerst het goede nieuws: in Frankrijk is de afgelopen 25 jaar door regionale overheden -vaak met Europese subsidie- flink geïnvesteerd in verkeersvrije recreatieve fietsroutes die gebruik maken van jaagpaden langs kanaaltjes en voormalige spoortracées: de voies vertes. Frankrijk had natuurlijk al een groot netwerk van rustige binnenwegen, maar daar moet je vaak flink klimmen. De voies vertes mikken op de senioren of het gezin met kinderen die het wat rustiger aan willen doen en veel belang hechten aan een (verkeers)veilige route.
Het is dan wel zaak om de jaagpaden van oude kanalen en voormalige spoorlijnen in publiek bezit te houden en de route planologisch te beschermen. Of op zijn minst een recht van overpad te vestigen bij verkoop.
Doe je dat niet dan zal de private partij die de grond koopt in no-time een hek of schutting plaatsen -of erger nog de route bebouwen – waarna de fietser en de wandelaar het nakijken hebben.
Kleine gemeenten in het landelijk gebied van Frankrijk hebben vaak niet de kennis en kracht om strategisch ruimtelijk beleid te voeren. Ze staan vaak ook onder druk van lokale bedrijven en particulieren die “iets willen”. Als dat je buurman is zeg je niet zo snel nee.
In Nederland werkt dat niet anders. Het is dus hard nodig dat Rijk en provincies wat meer kaders gaan stellen aan ruimtelijke ontwikkelingen in het buitengebied. Liefst in samenhang met een duurzamer beleid op het gebied van landbouw, mobiliteit, waterveiligheid en toerisme/recreatie.
Zie ook:
Groen; onderschatte kwaliteitsfactor bij fietsroutes
Bijdrage Nationaal Fietscongres: maak fietsen ook buiten de stad aantrekkelijker!
Paulus Jansen 