1 windturbine op land = 120.689 m2 zonnepanelen

Eén 5 megawatt windturbine op land met een ashoogte van 130 meter produceert jaarlijks 17.500.000 kWh, dat is net zoveel stroom als 120.689 m2 zonnepanelen. Inclusief onderhoudspaden heb je een zonnepark van 16 hectare nodig om de stroomproductie van een windturbine te evenaren.

De rekensom achter die 17.500.000 kWh vind je hier. Voor zonnepanelen ben ik uitgegaan van 145kWh/m2, dat is het gemiddelde dat RVO opgeeft voor optimaal op de zon geörienteerde panelen.

Mensen die windturbines niet mooi vinden roepen vaak: leg alle daken vol met zonnepanelen, of: bouw een aantal zonneparken. Het zou goed zijn als deze mensen eerst eens gaan kijken hoe een zonnepark van 16 hectare eruit ziet. Dat is dus één windturbine. Ik ben benieuwd wat je daarna het mooist vindt.

Zonnepanelen op daken zijn eenvoudiger in te passen, zeker bij nieuwbouw of industriële renovatie. Maar ook dat tikt een stuk minder hard aan dan de meeste mensen denken. Als op 15% van de woningen in mijn woonplaats Utrecht nu gemiddeld 10m2 zonnepanelen liggen produceren die samen ongeveer net zoveel stroom als 2 windturbines. Zonnepanelen op grote bedrijfshallen zet al meer zoden aan de dijk, maar dan moet je wel wettelijk afdwingbaar maken dat die verplicht aangebracht moeten worden.

Ben ik dus tegen zonnestroom? Helemaal niet. Ik ben voor een evenwichtige mix van zon en wind op land. Want dat is nóg een belangrijk argument: wind en zon zijn in belangrijke mate complementair. Als het hard waait schijnt meestal de zon niet en op zeer zonnige dagen is het meestal bijna windstil. Door een 50/50 mix van zon en wind kan je met hetzelfde netwerk veel meer duurzame stroom produceren dan wanneer je alleen windturbines op zee zet. Dat scheelt al gauw €10/maand per huishouden aan vermeden kosten voor verzwaring van het netwerk. Nu er in veel regio’s al sprake is van filevorming (“congestie“) op het elektriciteitsnet kan je bovendien wind toevoegen op plekken waar het net al vol zit met zonneproductie. Dat is slim verduurzamen.

Maar hoe zit het dan met de overlast? Die moet je beperken door strenge wettelijke eisen aan geluidproductie, externe veiligheid en beschaduwing. Zie dossier windenergie. Maar misschien nog wel belangrijker is een goede inpassing in het landschap. Ik heb altijd gepleit voor bundeling met autowegen en grote industrieterreinen, dan valt het geluid weg in de (helaas) veel meer herrie die er op die plekken door auto’s en industrie geproduceerd wordt. De rijksadviseur voor het landschap heeft in 2010 een goed advies gegeven over de inpassingsmogelijkheden.

Laatste aandachtspunt: de capaciteitsfactor (load-factor) en het moment waarop de stroom geproduceerd wordt. De capaciteitsfactor voor mijn 5MW voorbeeld-turbine op land ligt in de orde van 35%. Dat betekent dat de jaarproductie ruim eenderde van het theoretisch maximum bedraagt. De capaciteitsfactor is dus een maat voor de benutting, houdt er rekening mee dat het niet altijd (hard) waait. Voor wind op zee ligt de capaciteitsfactor hoger, omdat het op zee vaker en harder waait en omdat de turbines daar hoger zijn. In Nederland halen zonnepanelen een capaciteitsfactor van maar 10%. Minstens zo belangrijk is dat de stroom van zonnepanelen niet of nauwelijks in de winter geproduceerd wordt, wanneer de elektriciteitsvraag het hoogst is. Met de uitrol van warmtepompen als vervanging van gasketels zal de elektriciteitsvraag in de winter relatief nog stijgen. Windturbines produceren ’s winters meer stroom dan zomers, omdat het dan harder waait.

Windmolens in je achtertuin: mooi zijn ze niet, net als autowegen en bedrijfshallen. Maar ze zijn een noodzakelijke en zeer betaalbare optie in de verduurzaming van de energiemix.