Het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting gaat binnenkort op zijn internetsite de hoofdfunctie en nevenactiviteiten van alle directeur-bestuurders en leden van raden van commissarissen publiceren. De eerste inventarisatie wordt in december a.s. gemaakt, daarna zullen de woningcorporaties mutaties moeten melden bij het CFV. Dat meldde minister Van der Laan vandaag tijdens een algemeen overleg over integriteit bij woningcorporaties.
De Calatrava-campus, gebouwd door de Maastrichtse woningcorporatie Servatius
Een succes voor de SP, want Van der Laan neemt daarmee een voorstel over dat ik in maart jl. deed na het Rochdale-schandaal. Belangrijke meerwaarde van het nieuwe systeem is dat alle informatie over één persoon niet langer versnipperd, maar op één plaats te vinden is. Mijn collega Staf Depla gaf gisteren het voorbeeld van de voorzitter van de VTW (de vereniging van toezichthouders bij woningcorporaties) die zelf als commissaris bij Portaal méér verdient dan de aanbevolen -en nog veel te hoge- beloningsnorm voor commissarissen. Met het nieuwe register wordt het veel eenvoudiger om de antecedenten van bestuurders en commissarissen na te trekken.
Er was meer interessant nieuws tijdens het overleg. De minister meldde dat de kosten van de ss Rotterdam voor corporatie Woonbron inmiddels nog eens met dertig miljoen euro zijn opgelopen …. tot €210 miljoen. Hij durfde niet de garantie te geven dat het hierbij blijft. En voor wat betreft de opleveringsdatum van het schip bleef het bij de ‘..hoop dat de ss Rotterdam nog in 2009 in gebruik genomen kan worden.’
Gezien deze ontwikkeling, door mij al voorspeld bij het afscheidsdebat met oud-minister Vogelaar in november 2008, is het des te merkwaardiger dat de verantwoordelijk initiatiefnemer van het project en voorzitter van de Raad van Bestuur Martien Kromwijk nog steeds in functie is. Waar blijft de toegezegde evaluatie van diens functioneren door de nieuwe raad van commissarissen? Laten die commissarissen daarbij ook goed nota nemen van de uitspraken van Kromwijk in het afgelopen jaar. Die zeggen veel over de lessen (…) die hij getrokken heeft uit deze financiële catastrofe.
Een andere corporatie in het middelpunt van de belangstelling is Servatius uit Maastricht. Wat mij betreft is het terecht dat de corporatie onder toezicht geplaatst is na het mislukte avontuur van de Calatrava-campus.
Maar net als bij Woonbron is de vraag of Servatius de toezichthouder (het ministerie van VROM) misleid heeft, zoals de minister van mening is, óf dat het ministerie de activiteiten van Servatius aanvankelijk gedoogd heeft en pas later heeft ingegrepen. Dat is de stelling van Lex Verzijlbergh oud-directeur van Servatius, die in april 2009 sneuvelde op het campusproject.
Ik ben wel benieuwd hoe de feiten precies liggen, omdat naar mijn mening het ministerie van VROM bij dit soort escapades bij de eerste gelegenheid een ondubbelzinnig nee moet laten horen, waardoor ook andere corporaties een signaal krijgen waar de grenzen liggen. Volgens de minister hebben zijn toezichthoudende ambtenaren dikke wallen onder de ogen van het draaien van overuren. Volgens mij heeft de minister van VROM hun slaapgebrek voor een belangrijk deel zelf veroorzaakt door ongewenste ontwikkelingen te lang op hun beloop te laten. Een ander voorbeeld daarvan is het project Grolsch Veste van Domein/De Woonplaats.
Van der Laan zal schriftelijk terugkomen op de chronologie van de feiten rond Servatius.
De volgende brekebeen die aan de orde kwam was de corporatie SGGB, die in juni in opspraak kwam door onverantwoorde projectontwikkeling, wellicht gecombineerd met malversaties. Het onderzoek daarnaar loopt nog. SGGB is gespecialiseerd in ouderenhuisvesting, het bezit is gespreid over een groot aantal gemeenten. Wat mij betreft is dat een slecht bedrijfsmodel: de versnippering maakt het lastig om goede service te geven aan de huurders. Bovendien is de binding van dit soort “footloose” corporaties met de lokale overheden problematisch. Over de grootste woningcorportatie met een vergelijkbaar bedrijfsmodel, Woonzorg Nederland, krijgen we bij de SP relatief veel klachten binnen. En laat nu uitgerekend Woonzorg Nederland in beeld zijn om SGGB over te nemen! Op mijn vraag zei Van der Laan toe dat hij de fusie niet alleen gaat beoordelen op de oplossing van het financiële probleem, maar ook kritisch zal kijken naar de volkshuisvestingskant.
En dan was er natuurlijk Rochdale. Ook daar is er nog steeds geen duidelijkheid over de eventuele strafvervolging van oud-directeur Hubert Möllenkamp. Wel is inmiddels bekend wie er in de nieuwe Raad van Commissarissen zitten. Een van die leden is Tjeerd Herrema, tot een half jaar geleden nog wethouder in Amsterdam, en daarvoor tussen 2002-2006 portefeuillehouder wonen in het Amsterdamse stadsdeel Zeeburg.
Wat mij betreft zijn er om principiële redenen grote vraagtekens te zetten bij het benoemen van een oud-politicus als commissaris op zijn voormalige portefeuille en in zijn voormalige werkgebied. Ik heb geen reden om te twijfelen aan de integriteit van Herrema en hij zou wat mij betreft morgen aan de slag kunnen gaan als commissaris bij een corporatie in Rotterdam of Leeuwarden. Maar in Amsterdam? Möllenkamp nam het jachthaventje/natuurgebied over van een particuliere ontwikkelaar omdat hij met zijn contacten bij de gemeente veronderstelde de bestemming wel gewijzigd te krijgen voor een hotelfunctie. In zo’n situatie is een commissaris met goeie contacten bij de gemeente een mooie ingang. Wat mij betreft moet je dus heel erg uitkijken met het benoemen van mensen in de raad van commissarissen die recent nog aan de andere kant van de tafel zaten.
Van der Laan zag dat probleem niet zo, maar gaat wel nakijken of de benoeming in overeenstemming is met de governancecode van Aedes.
UPDATE lees hier het volledig verslag van het algemeen overleg op 3 november 2009 (kamerstuk 29453-140)
Paulus Jansen 