dubbelcolumn nvm.nl, 18 oktober
Beste Betty,
Zolang er schaarste is op de woningmarkt zullen er mensen zijn die daar misbruik van maken. Een nieuwe variant op dit thema is het fenomeen particuliere erfpacht, dat de laatste jaren vooral in Amsterdam de kop opsteekt.
Erfpacht is een liberale uitvinding (mr. M.W.F. Treub), al hebben veel VVD-ers er inmiddels een broertje dood aan. Wat mij betreft is er niets mis mee als gemeenten proberen om door middel van erfpachtconstructies grondspeculanten de pas af te snijden. Je moet wel uitkijken dat ze zich niet zelf als speculanten gaan gedragen. In 2000 startte de SP in Utrecht een zeer succesvolle campagne, toen de tienjaarlijkse canonherziening gepaard ging met een tariefstijging van 74 procent. Resultaat van de actie was dat de canonstijging in Utrecht nu gekoppeld is aan de wettelijke huurstijging. Ook kan iedereen die dat wil de periodieke canonbetaling nu afkopen tegen redelijke voorwaarden.
De particuliere bedrijven die in Amsterdam grond in erfpacht aanbieden hoeven zich echter niets gelegen te laten liggen aan enige vorm van democratische controle of verantwoording, zoals gemeentebestuurders wel moeten. Ze maken gebruik van de complexiteit van erfpacht, waardoor dit product voor een particulier volkomen ondoorgrondelijk is. Bij gemeentelijk erfpacht kan je nog vertrouwen op de aanwezigheid van checks & balances in de contracten, bij particuliere aanbieders zijn die er niet. Dat zet de deur open voor enorme canonverhogingen in de toekomst. In de volksmond heet dat zakkenvullerij.
Dat de banken inmiddels kopschuw zijn om bij deze hypotheekvormen krediet te verstrekken lijkt me niet meer dan logisch. Dat de gemeente Amsterdam bewoners die al met dergelijke constructies opgescheept zitten wil helpen lijkt me sympathiek.
Ik snap dan ook niet dat iij in schriftelijke vragen aan de minister van Wonen jouw pijlen niet richt op de echte zakkenvullers -de bedenkers van dit soort constructies- maar op de banken en de gemeente. Wat mij betreft is de enige echte oplossing om het probleem aan te pakken het paal en perk stellen aan het hanteren van fantasievoorwaarden voor erfpachtconstructies. Kunnen we op dat punt geen zaken doen met de VVD?
groet, Paulus
Beste Paulus,
Over zakkenvullerij gesproken, het is juist heel vaak de gemeente die als contractpartner de canon exorbitant verhoogt. Des te opmerkelijker nu dergelijke gemeenten – Amsterdam en Groningen zijn daarvan voorbeelden – hiermee ook mensen treft die niet rijk zijn en noodgedwongen moeten verhuizen. Zij worden dubbel gepakt omdat hun woning minder waard is geworden door die hoge canon. Dus hoe zit het met de checks & balances van de gemeenteraad in dit geval?
De manier om paal en perk te stellen aan het hanteren van fantasievoorwaarden voor erfpachtcontructies is door ondertoezichtstelling bij de AFM. En ach, als gemeenten volgens de SP wel eerlijke voorwaarden stellen, dan is toezicht hierop door de AFM toch ook geen probleem?
Groet, Betty
Paulus Jansen 