Huishoudelijk en industrieel Afval komt in Nederland -gelukkig- nauwelijks meer (4%) op de stort terecht. Door afvalscheiding worden er veel nuttige reststoffen opnieuw als grondstof benut. Scheiden kan aan de bron -de bekende containers voor glas en papier bijvoorbeeld- of achteraf met allerlei machinale technieken. Gisteren bezocht ik samen met onze Groningse wethouder Jannie Visscher een nascheidingsfabriek van Attero.
Attero is het voormalige Essent Milieu. Het bedrijf, eigendom van de provincies Noord-Brabant, Limburg. Overijssel en Groningen en ruim 100 gemeenten, zorgt voor de nascheiding van het huishoudelijk afval van bijna zes miljoen mensen. Op een bedrijventerrein langs het Winschoterdiep wordt ongeveer 200.000 ton “grijs” afval gesorteerd met een scala aan technieken.
Plantmanager Arnoud Hollander is in zijn element als hij ons rondleidt. Via een aantal lopende banden passeert het afval eerst een aantal draaiende trommels die verschillende fracties naar grootte sorteren: eerst wordt alles kleiner dan 200mm afgescheiden, daarna de fractie kleiner dan 40mm. Vervolgens passeren de stromen verschillende soorten electromagneten, waarmee grotere en kleinere ijzeren voorwerpen eruit gevist worden. De volgende stap is een infraroodscanner die verschillende materialen herkent, die vervolgens met een gerichte luchtstroom naar een andere band geschoten worden.
Bij een andere sorteerslag wordt er lucht door een geperforeerde lopende band geblazen, waardoor de lichte folies in de fractie worden afgezonderd. Aan het eind van de rit wordt de resterende stroom gewassen, waarmee nog wat restanten plastic en zand verwijderd worden. Wat overblijft is een slurrie die een vergistingstank wordt ingeleid, waar er methaangas mee gemaakt wordt. Dat gas wordt deels verstookt in een viertal warmtekrachteenheden (elektriciteitscentrales die ook warmte maken) waarvan de stroom en warmte grotendeels benut worden voor de eigen fabriek. Overschotten worden verkocht aan het elektriciteitsbedrijf. Sinds enkele maanden is er ook nog een installatie in gebruik genomen waarmee het methaan kan worden opgewerkt tot aardgaskwaliteit, die wordt ingevoegd in het gasnetwerk van Enexis.
Het grijze afval dat via de vuilniswagen in de ontvangstbunker gestort wordt verlaat uiteindelijk de fabriek als uitgesorteerde stroom: hard plastic, zacht plastic, papier, ijzer, overige metalen, steenachtig/zand, of (via de restslurrie) als elektriciteit of biogas. Dat alles gebeurt voor 99% geautomatiseerd/gemechaniseerd. De hard plastic fractie wordt doorverkocht aan een ander sorteerbedrijf die er de kunststoffen kan uithalen: PE, PP, PVC e.d. Dat deel van de verwerkingsketen is hetzelfde als bij bronscheiding.
Een belangrijk discussiepunt in de afvalbranche is op dit moment of bron-of nascheiding van plastics de voorkeur verdient. Bronscheiding (met de oranje Plastic Heroes containers) levert schonere plasticfracties op, maar bij nascheiding is de totale opbrengst (in kilo’s) per huishouden veel groter. Nedvang, de organisatie die verantwoordelijk is voor de bewaking van de afvalinzameling, heeft volgens Attero spelregels gemaakt die bronscheiding bevoordelen. Maar steeds meer gemeenten, waaronder Groningen, denken dat je het plastic beter uit de restfractie kan vissen. Bij de nabespreking wijst sales manager Robert Corijn van Attero nog op een “derde weg”, de combinatie van bron- en nascheiding. Volgens hem zou dat nog wel eens het hoogste milieurendement kunnen hebben.
Mede door een motie van Remi Poppe, Helma Neppèrus en Antionette Vietsch is nascheiding erkend als volwaardige optie voor plasticinzameling. Het is nu zaak om ook de financiële condities zodanig te maken dat beide technieken een eerlijke vergoeding krijgen. Op 3 maart debatteert de Kamer met staatssecretaris Atsma over afval. Dat is een mooie gelegenheid om daar afspraken over te maken.
Paulus Jansen 