Op 15 januari bezocht ik samen met mijn collega Henk van Gerven en een aantal lokale en regionale SP-volksvertegenwoordigers een aantal projecten van Woonzorg Nederland in Zwolle. Een kort verslag.
Woonzorg Nederland is een grote, landelijk werkende woningcorporatie die gespecialiseerd is in wonen en zorg. Het accent ligt op zelfstandige ouderenhuisvesting, maar Woonzorg NL is ook eigenaar van een flink aantal verzorgings- en verpleeghuizen, waarbij de zorg door derden geleverd wordt.
We begonnen ons bezoek in de VINEX-wijk Stadshagen, waar we de complexen Gildehuys en Werkeren bekeken. Het Gildehuys is ruim tien jaar geleden opgeleverd, telt 60 driekamerwoningen met een kale huur tussen €435 en €500. 15 woningen worden collectief gehuurd via een vereniging van verwanten van jong-volwassenen met een functiebeperking.
Een van de bestuursleden gaf een toelichting op hun aanpak. Het doel van de vereniging is het vergroten van de invloed van de bewoners op hun leefsituatie: de inrichting en het beheer van de woningen en bijbehorende voorzieningen, alsmede de meegeleverde zorg. Een soort collectief particulier opdrachtgeverschap. Een lastig punt is dat actieve verwanten vaak afhaken op het moment dat hun familielid op een goede plek terecht gekomen is, continuiteit in het bestuur is dus een probleem. Om die reden worden de bestuursleden nu buiten de kring van de directe verwanten van de bewoners gezocht. Ik weet niet of dat het goede antwoord op een reëel probleem is.
Daarna bezochten we het gezondheidshuis Werkeren, een prachtig zorg-verzamelgebouw in het hart van de VINEX-wijk Stadshagen: een gezondheidscentrum, aanleunwoningen, verpleeg/zorgafdeling, grand cafè en allerlei aanpalende voorzieningen voor ouderen, zoals een sportzaal. Daar zijn een aantal senioren als we langskomen net verwikkeld in een partijtje koersbal, een soort kruising tussen bowles en jeu de boules. De Stichting Welzijn Ouderen houdt ook kantoor in het gezondheidshuis. De SWO doet prima werk bij het activeren van mensen, een opvallend verschil met het gepamper bij veel andere welzijnsorganisaties voor ouderen. Een aantal vrijwilligers verzorgen cursussen internetgebruik (seniorweb), waardoor ouderen gemakkelijker contact kunnen onderhouden met familie en vrienden die veraf wonen. Studenten van het ROC-techniek leren de ouderen hoe ze een mobieltje kunnen gebruiken.
Woonzorg Nederland werkt in een personele unie Espria nauw samen met Philadelphia en Evean, twee grote landelijke zorgorganisaties. Wij zijn zeer kritisch over de schaalvergroting, zowel in de zorgsector als bij de woningcorporaties. De SP was ook een van de partijen in de Tweede Kamer die een stokje gestoken hebben voor een volledige fusie tussen Woonzorg, Evean en Philadelphia. Klaarblijkelijk zet dat betrokkenen wel aan het denken, want ’s middags kregen we in het verzorgingstehuis Westenholte een presentatie over de nieuwe werkwijze van Icare, een onderdeel van Evean.
Icare houdt zich vooral bezig met thuiszorg. De centralistische organisatie zorgde voor veel frustratie op de werkvloer. Inmiddels is besloten om het werk kleinschalig, wijkgericht te gaan organiseren. In een dorp als ’t Harde is nu een team van 18 medewerkers zelf verantwoordelijk voor de zorg aan 70 thuiszorgontvangers. De meeste zaken worden geregeld door een “meewerkend voorvrouw”, het centrale kantoor zorgt alleen voor de tweedelijnsondersteuning. Het lijkt allemaal erg op de aanpak van Buurtzorg Nederland, dat ontstond als reactie op de fusiemolochen in de thuiszorg. Ik blijf wel zitten met de vraag wat nog de meerwaarde is van zo’n grote centrale organisatie, als je het werk kleinschalig organiseert. En wat is de garantie dat het bedrijfsmodel van Icare over twee jaar niet opnieuw gekanteld wordt?
Ondanks die kanttekeningen lijkt het erop dat het tij begint te keren in de zorgsector. Actie helpt.
Paulus Jansen 