Voor/tegen; tegen/voor

Dat was de kop boven een zeer lezenswaardig stuk van Bert Wagendorp in de Volkskrant van gisteren, over de voors en tegens van kernenergie. Met als conclusie: laat de twijfel bloeien.

Sommigen mensen verbaasden zich er deze week over dat de SP voorstander is van een zakelijke discussie over kernenergie -wat mij betreft: gekoppeld aan die over de alternatieven. In de Telegraaf werd de term ‘bespreekbaar’ die Agnes Kant gebruikte in antwoord op een vraag van Andries Knevel geinterpreteerd als: snel beginnen met kernenergie! Op dat punt moet ik de gelovigen-in-kernenergie nèt zo teleurstellen als de gelovigen-in-alles-behalve-kernenergie.

Er zijn te weinig mensen die zich realiseren dat iedere vorm van energieopwekking voordelen en nadelen heeft. Voor kernenergie bestaan die nadelen vooral uit risico’s: het risico van een ongeluk, sabotage of een terroristische aanslag, het risico van het misbruik van kernafval in nucleaire wapens en het risico van radioactieve besmetting van het milieu door het afval. Een ander nadeel van kernenergie is dat het net als fossiele energiecentrales gebruik maakt van eindige bronnen, die in snel tempo worden opgebruikt en waarvan de prijs snel stijgt. Kerncentrales werken het efficiëntst als ze 365 dagen per jaar op vol vermogen draaien, terwijl het elektriciteitsverbruik varieert. Tenslotte zijn kerncentrales hardstikke duur, ongeveer drie keer zo duur als een vergelijkbare gascentrale.

Maar er zijn ook voordelen: de variabele kosten van een kerncentrale zijn laag; de emissies naar de lucht en het water zijn veel lager dan bij kolencentrales, zelfs al reken je de emissies van de opwerkingsfabrieken mee. De hoeveelheid kernafval per eenheid geproduceerde energie is laag. Er zijn nog betrekkelijk grote hoeveelheden uranium beschikbaar in politiek stabiele regio’s.
Een andere belangrijke ontwikkeling is dat door technische ontwikkelingen de drie grote risico’s steeds verder beperkt kunnen worden. Zie het verslag van mijn bezoek aan het reactor instituut Delft.

Per saldo vind ik kernenergie op dit moment nog steeds niet “de” oplossing voor ons energieprobleem. Dat heeft behalve met een afweging van bovengenoemde voor- en nadelen ook te maken met de constatering dat de keuze voor de bouw van een kerncentrale in Nederland ook uit economisch oogpunt helemaal geen inkoppertje is.
In Nederland hebben we veel verstand van gas en kolen en steeds meer verstand van duurzame energie. De infrastructuur voor kernenergie (kennis en bedrijfsleven) is zeer beperkt. Voor de investeringskosten van een kerncentrale kan je een even grote gascentrale bouwen, en dan houd je nog twee miljard euro over die je kan investeren in bv. extra windmolens op de Noordzee. Of je kan die twee miljard investeren in energiebesparing en efficiëntere toestellen, die minder elektriciteit verbruiken. Per saldo vindt de SP dat nu de meest economische en milieuvriendelijkste opties.

Tot zover mijn huidige stand van denken. Het denken houdt echter niet op, dus kan het best zijn dat over een paar jaar die afweging anders uitvalt.

Tenslotte nog een korte terugblik op het debat over kernenergie dat de kamercommissie VROM op 17 maart jl. voerde met de ministers Cramer en Van der Hoeven. Daar heb ik de volgende standpunten ingenomen.

1. de SP blijft, in lijn met ons verkiezingsprogramma, tegenstander van de bouw of start van voorbereidingen van een nieuwe kerncentrale in deze regeerperiode.
2. De SP heeft geen bezwaar tegen het handhaven van de ruimtelijke reservering voor vier mogelijke locaties voor kerncentrales: in Borssele, Moerdijk, de Maasvlakte en de Eemshaven. Het is altijd verstandig om zoveel mogelijk opties voor de toekomstige energievoorziening open te houden. De potentiële locaties zijn zo nodig ook voor andere typen centrales te gebruiken, indien mocht blijken dat die t.z.t. aantrekkelijker zijn dan kernenergie.
3. Wij onderschrijven het advies van de SER commissie dat er een onderzoek komt naar alle opties voor energievoorziening, inclusief kernenergie, op basis van de criteria betrouwbaarheid, milieubelasting, veiligheid en betaalbaarheid. Dat onderzoek zou de basis moeten bieden voor een zakelijke discussie over de brandstofmix in de periode 2010-2030. De SP zal wel zeer kritisch kijken naar de samenstelling van de onderzoeksgroep.
4. Wat ons betreft wordt de Kernenergiewet aangescherpt, om te voorkomen dat in de komende periode een bouwplan voor een kerncentrale wordt ingediend dat niet kan worden tegengehouden. De SP vindt dat de Tweede Kamer daarin het laatste woord moet hebben.