Samen met onze fractievoorzitter in de Staten van Friesland Jos van der Horst was ik gistermiddag op werkbezoek bij de Stichting Woningbouw Achtkarspelen. Een prima woningcorporatie in het landelijk gebied, met een bezit van ruim 2.600 woningen en een gemiddelde huur die bijna het laagste van heel Nederland is. Toch heeft de SWA het op dit moment aan de stok met 18 huurders aan de Langelaan in Surhuisterveen, die zich voelen als de bewoners van het Gallische dorpje dat moedig stand houdt tegen de Romeinen. Wat is hier aan de hand?
strijdbare krasse knarren voor hun in 1950 gebouwde wederopbouwwoningen; huur €250 tot €300 per maand
De laagbouwhuisjes aan de Langelaan in Surhuisterveen zijn kort na de oorlog (1950) gebouwd als wederopbouwproject. Het ontwerp moest uiterst simpel en materiaalzuinig zijn, want bouwmaterialen waren schaars. Dat leidde tot een ontwerp dat we tegenwoordig als seniorenwoning zouden bestempelen: woonkamer, keuken, drie slaapkamers, toilet en douche: alles op de begane grond. Inmiddels passen de bewoners -waarvan sommigen overigens vijf kinderen in het huis hebben grootgebracht- prima in deze plattegrond.
Natuurlijk is het ontwerp niet meer van deze tijd: alle vertrekken zijn 30% kleiner dan ze in een moderne woning zouden zijn. De meeste woningen hebben nog enkel glas en een verwarming met kachel(s). Maar het energieverbruik is opvallend laag. Een van de bewoners die wèl CV heeft en ook dubbel glas verstookt nog geen 1.300m3 gas per jaar.
Ook de bouwtechnische kwaliteit viel me helemaal niet tegen. Terwijl in dit veengebied heel wat woningen gesloopt moeten worden door funderingsgebreken is er aan deze huizen nog geen scheurtje te zien. De keramische pannen ogen wat aftands, maar de vliering is nog kurkdroog. En ook bij de gevels, die in 1980 aan de binnenzijde geisoleerd zijn, is nog geen spoor van vochtoverlast te vinden.
De vloer van de vliering bestaat uit een vlasschevenplaat, die tegelijkertijd de isolatielaag vormt. bij de renovatie in 1980 zijn gipsplatenplafonds aangebracht ter verbetering van de brandveiligheid.
Toch wil SWA de huizen slopen om ze te vervangen door moderne levensloopbestendige woningen. Samen met directeur Riekele Heida en zijn staf rijden we langs een aantal nieuwbouwprojecten in zes dorpen die tot de gemeente Achtkarspelen behoren. Die zien er prima uit, zijn ruim en geschikt voor allerlei typen huishoudens, waaronder mensen met een functiebeperking. Ook de huur is voor een nieuwbouwwoning heel redelijk. Maar wel €300 meer dan de bewoners in de Langelaan betalen.
SWA is overigens een woningcorporatie naar mijn hart. Ze zijn bijzonder zuinig met de centen. Hun algemene bedrijfskosten zijn de helft van het gemiddelde van alle woningcorporaties. Ze houden niet van het inschakelen van dure externe adviseurs, vertrouwen vooral op hun gezonde verstand en bouwen redelijk gestandaardiseerde woningtypes die daardoor betaalbaar zijn en geen kinderziektes vertonen. Met dat beleid ligt hun gemiddelde huur op 52% van het wettelijk maximum en valt 60% van hun woningbestand in de categorie goedkoop. Complimenten!
het zadeldak wordt gedragen door superefficiënte stalen spantjes, waarop het beschot is aangebracht; de daken liggen na 60 jaar nog kaarsrecht
Na afloop van de rondrit praten we met de directie en een vertegenwoordiging nog door over de afweging van de SWA om toch te willen slopen. Een argument is bijvoorbeeld dat de deuren in de wederopbouwwoningen maar 75cm breed zijn en de hoofdslaapkamer niet voldoet aan de ruimtenormen van de thuiszorg van tegenwoordig. Ik blijf toch met de vraag zitten waarom een corporatie -met de beste bedoelingen, dat wel- de voorkeur van zijn huurders negeert. Je zou lijkt mij met bijzonder weinig moeite de exploitatie nog tien jaar kunnen doorzetten. Er zijn ongetwijfeld in Achtkarspelen ook best jongere woningzoekenden die een goedkope woning willen huren, bijvoorbeeld omdat ze willen sparen voor een koophuis omdat de bank ze op dit moment nog geen hypotheek wil verstrekken.
Na een mooie middag neem ik afscheid van het gezelschap Friese stijfkoppen. Vergis ik me, of bespeur ik toch enig voortschrijdend inzicht?
Paulus Jansen 