De oorsprong van de woningnood is niet van vandaag of gisteren, maar ingezet rond 1990: Het einde van de woningwetleningen, de brutering, het stimuleren van schaalvergroting en “ondernemerschap” en vooral het adagium dat het marktaandeel van de woningcorporaties flink omlaag kon. Door de traagheid van het systeem duurde het een jaar of 25 eer het door de parlementaire enquete woningcorporaties begon te dagen dat er iets grondig mis aan het gaan was. Desondanks riep VVD-minister Stef Blok in 2017 nog “De woningmarkt is af” en begon het -aarzelend- bijsturen pas in 2022 bij Hugo de Jonge (CDA). Vandaag een historische illustratie hoe diep het marktdenken tussen de oren zat in Den Haag.
Minister Ella Vogelaar (PvdA) informeert op 2 januari 2008 de Tweede Kamer over de prestaties van de corporatiesector over 2006 [kamerstuk 29453-68], inclusief een ranglijst van corporaties die werkzaam zijn in de grootste 31 gemeenten. Als overall winnaar komt de Eindhovense corporatie Trudo uit de bus. Bij de grootste corporaties (>50.000 woningen) staat Vestia op 1. In de categorie daaronder (30.000-50.000 woningen) is Woonbron (inderdaad:)nr.1.
Op grond van welke criteria worden deze corporaties als lichtend voorbeeld aangemerkt voor de sociale huur sector? Dat zijn er drie: nieuwbouw, sloop en verkoop. Bij het eerste criterium kan iedereen zich wat voorstellen. Maar sloop en verkoop? Dat zat zo. Sloop werd gezien als een noodzakelijk onderdeel van de stedelijke vernieuwing. Met een peperduur prijskaartje, dat wel. Niet voor niets kiezen eigenaar-bewoners en commerciële verhuurders in herstructurerings-gebieden zelden of nooit voor sloop. Dat door sloop woningen verloren gaan werd niet als probleem gezien, want door de toegenomen welvaart zou bijna iedereen naar de koopsector verhuizen. De financiering van de onrendabele top bij nieuwbouw en sloop kwam niet (meer) uit subsidies van de overheid, maar uit de portemonnee van de corporaties zelf. Via de verkoop van sociale huurwoningen. Dat kwam goed uit, want het was precies wat een Kamermeerderheid ook wilde.
Hoe kwam Trudo aan zijn overall-koppositie? Ze voegden in één jaar tijd 143 nieuwbouwwoningen toe, 1,86% van hun bestaande voorraad. Da’s een keurig cijfer. Het leverde 57 punten op. Ze verkochten 415 woningen aan particulieren, 5,39% van hun totale voorraad. Verdorie: da’s drie keer zoveel als ze toegevoegd hebben?? Toch werd die “prestatie” met 99 punten beloond. Terwijl het verkopen van je tafelzilver toch niet zoveel bloed, zweet en tranen kost. Tenslotte de sloop: 279 woningen, 3,62% van de totale voorraad. Goed voor 61 punten in de score.
Samenvattend: een corporatie die in één jaar tijd zijn woningvoorraad netto met 551 (7%) verlaagt wint de lekker-bezig-trofee 2006 van de minister van Volkshuisvesting. Zo zorgden we ervoor dat de woningnood die in 1990 zo goed als opgelost was anno 2025 weer terug is van weggeweest.
Meer lezen over dit thema: lees de dossiers
Paulus Jansen 