Activisme in Antwerpen

Afgelopen vrijdag was ik samen met Fons Luijben op bezoek in het Belgische Deurne, tegenwoordig een deelgemeente van Antwerpen. We waren daar op uitnodiging van PvdA+ , een kleine linkse partij, die met name bekend werd via de groepspraktijken geneeskunde voor het volk.

protestmars tegen de dreigende sluiting van twee buurtziekenhuizen in Antwerpen

De geschiedenis van de PvdA+ vertoond de nodige parallellen met die van de SP. Beide partijen zijn opgericht aan het begin van de jaren 70, al heette de PvdA+ toen nog Amada (Alle macht aan de arbeiders). Ze bestonden in die tijd uitsluitend uit kaderleden van wie een grote inzet gevraagd werd. De eigen medische centra zijn de Belgische pendant van de medische centra die de SP in de jaren 70 opzette in Oss, Nijmegen en Zoetermeer. Overigens: ere wie ere toekomt, de Belgen waren ons voor. Op 4 januari opende Kris Merckx de eerste groepspraktijk in Hoboken. De historie kan je lezen in zijn autobiografie Dokter van het Volk, die vorig jaar verscheen (uitgeverij EPO).

Kris dokter-van-het-volk Merckx

We werden ontvangen in de groepspraktijk van Geneeskunde voor het Volk in de Deurnese St Rochusstraat. Het gebouw bestaat uit twee samengetrokken winkelpanden die tien jaar geleden werden aangekocht en verbouwd zijn met de hulp van 200 vrijwilligers. Er werken zes artsen, een fysiotherapeut, een acupuncturist, verpleegkundige en ondersteunend personeel. Dokter van het eerste uur Dirk van Duppen praatte ons bij over een aantal acties op het terrein van de gezondheidszorg. Ook in Antwerpen dreigen de buurtziekenhuizen gesloten te worden door fusies. In juni 2008 werd een grote protestmars georganiseerd tegen de dreigende sluiting van het Stuivenbergziekenhuis en het Erasmusziekenhuis. De actie werd een succes: de sluiting gaat niet door. Van Duppen zet zich ook in voor goedkopere medicijnen en het aanpakken van de woekerwinsten die de farmaceutische industrie maakt. Een mooie actie op dat terrein was de opening op 30 januari 2009 van een actie-grensapotheek De Douanier, waar 250 Belgische patiënten per bus werden aangevoerd om Nederlandse medicijnen te kopen tegen prijzen die vijf tot tien keer lager waren dan in België. Van Duppen schreef een boek de Cholesteroloorlog over de oorzaken van de hoge prijzen en is propagandist van het KIWI-model om hier iets aan te doen.
Van Duppen en de PvdA+ zijn betrokken bij het verzet tegen de Oosterweelverbinding, een grote nieuwe autoweg aan de noordrand van Antwerpen die in de volksmond bekend staat als de Lange Wapper. Die wapper takt af van de Antwerpse ring vlakbij de wijken Deurne en Borgerhout, waar de luchtkwaliteit nu al erg slecht is. In de praktijk van Deurne heeft 48% van de kinderen onder acht jaar problemen met de luchtwegen.

Na het gesprek met Van Duppen bezochten we samen met Leen Swinnen, actief in de lokale huurdersorganisatie, een complex sociale huurwoningen rond het Arenapark, eigendom van Woonhaven Antwerpen. Met 18.000 woningen is dat de grootste woningcorporatie van Vlaanderen. Hij is recent gevormd door de fusie van een aantal kleinere sociale huisvesters. Woningcorporaties zijn in België eigendom van de gemeenten en het bestuur wordt gewoonlijk gevormd door schepenen (wethouders) en andere politieke bobo’s. Het aandeel sociale huur is veel lager dan in Nederland: in de regio Antwerpen 11%, in heel Vlaanderen maar 6%, tegen 31% in Nederland.

Het 40 jaar oude woningcomplex Arenapark heeft een heel bijzondere architectuur, maar is van slechte bouwtechnische kwaliteit. Veel beton in het zicht, die is aangetast door betonrot en nooit gerepareerde scheuren van een aardbeving van 12 jaar geleden. Een vierkamer maisonnettewoning kost 300 euro per maand. Dat is denk zo’n 100 euro minder dan hij in Nederland zou kosten, maar de kwaliteit en het onderhoud zijn veel slechter.

’s Avonds sprak ik op een huurdersbijeenkomst van de PvdA+ over de sociale volkshuisvesting in Nederland en de mogelijkheden om door organisatie van de huurders iets aan je situatie te verbeteren. Ik denk dat er op dit terrein nog een wereld te winnen valt in Antwerpen.