Stijgende energieprijzen

Net als een aantal weken geleden is er vandaag weer veel ophef over de stijgende energieprijzen. Een flink aantal kranten maken vandaag melding van een prijsstijging van 21% voor stroom en 11% voor gas bij NUON. Ik krijg hier veel vragen over. Daarom zet ik de belangrijkste vragen en antwoorden op een rijtje.

Hoe komt het dat de energieprijs stijgt?
Voor de opwekking van energie maken we voornamelijk gebruik van fossiele brandstoffen, in Nederland voornamelijk gas. We gebruiken gas voor het verwarmen van ons huis, maar ook voor het opwekken van elektriciteit in het merendeel van onze elektriciteitscentrales. Er is wereldwijd een enorme stijging in de vraag naar energie. Dit stuwt de prijzen van alle fossiele brandstoffen (Olie, kolen en gas) op.

Maar de gasprijs stijgt toch alleen omdat die is gekoppeld aan de olieprijs?
Nee. Een gedeelte van het in Nederland gewonnen gas is inderdaad gekoppeld aan de olieprijs en dit heeft inderdaad een stijging van de prijs van dat gas tot gevolg. Maar steeds meer gas wordt verhandeld op de APX, een soort AEX-index voor gas, waarin de koppeling met de olieprijs is losgelaten. Helaas is gas in te zetten als vervanger (substituut) voor alle andere fossiele brandstoffen en de gasprijs zal dus altijd blijven reageren op de prijzen van olie en steenkool. Het loslaten van deze koppeling lost dus niets op.

Maar de olieprijs is nu toch laag?
Dat klopt. De olieprijs is in korte tijd flink gedaald, maar gemiddeld genomen heeft de olieprijs de afgelopen maanden op recordhoogte gestaan. Bij de langlopende gascontracten wordt deze prijs gemiddeld, waardoor dit effect helaas nog niet mee wordt genomen in de energieprijzen. Als de olieprijs dus de komende maanden laag blijft, zullen de energieprijzen in de loop van 2009 weer omlaag gaan.

Maar het is toch absurd dat wij zoveel voor gas en elektriciteit betalen?
Ja en nee. Als je bedenkt dat wij voornamelijk fossiele brandstoffen gebruiken voor het opwekken van energie, dan is het niet zo raar. Deze brandstoffen worden namelijk steeds schaarser en de vraag neemt toe, dit heeft onvermijdelijk stijgende prijzen tot gevolg. Het is een illusie om te denken dat wij de energieprijzen omlaag krijgen als we niet naar alternatieven zoeken.

Wat zijn die alternatieven dan?
Twee zaken. Ten eerste moeten we meer energie duurzaam gaan opwekken, bijvoorbeeld door middel van windmolens op zee en zonne-energie. Daarnaast moeten we mensen helpen om energie te besparen. Hierbij moeten de energiebedrijven een grote rol spelen.

Energiebedrijven gaan ons toch niet helpen om energie te besparen? Dan schieten ze in hun eigen voet!
Energiebedrijven die gaan voor de winstcijfers zullen dit inderdaad niet doen. Helaas hebben we erg veel van dit soort bedrijven sinds de energiemarkt op initiatief van PvdA, VVD, CDA en D66 is geliberaliseerd. Maar we hebben in Nederland nog vier publieke energiebedrijven die eigendom zijn van gemeenten en provincies. Dit zijn NUON, Essent, Eneco en Delta. De provincies en gemeenten moeten deze bedrijven stimuleren om een duurzaam beleid te voeren. Energiebesparing en duurzame energie dus. Helaas gaan veel van deze gemeenten en provincies op dit moment nog voor het snelle geld, een zo hoog mogelijke dividenduitkering dus. Sterker nog, de meesten willen deze energiebedrijven verkopen. Dit is heel onverstandig, omdat deze bedrijven zich dan helemaal niets meer gelegen laten liggen aan duurzaamheid.

Maar die maatregelen zijn allemaal voor de lange termijn en daar heb ik nu niets aan. Kan er geen energietoeslag komen voor lage inkomens?
Alleen een energietoeslag is geen oplossing voor het probleem. Die toeslag zal namelijk ieder jaar hoger moeten worden als we niets veranderen aan de manier van energieopwekking en ons energiegebruik. Vanzelfsprekend moeten we het koopkrachtverlies dat de lagere inkomens hebben door de stijgende energieprijzen wel compenseren, door middel van koopkrachtreparatie. De SP doet hier doorlopend voorstellen voor.