Ik was vanmiddag samen met mijn medewerker Fetse Visser en diverse lokale SP-ers uit Amersfoort en Soest bij de startbijeenkomst van het experiment Huur op maat. Vier corporaties uit Amerfoort (Alliantie en Portaal), Meppel (Woonconcept) en Doetinchem (Sitè) gaan hun vrijkomende woningen op een andere manier verhuren. Aan het project ligt een bijzondere opvatting over solidariteit ten grondslag.
Op dit moment betaalt een huurder in een sociale huurwoning gemiddeld 70% van de maximale huur volgens de wet. Dat is 10% meer dan vijftien jaar geleden, omdat woningcorporaties vrijkomende woningen extra in huur verhogen, waardoor het verschil tussen de gevraagde huur en het wettelijk maximum steeds kleiner wordt.
Bij Huur op maat gaan de deelnemende corporaties voor vrijkomende woningen echter de markthuur in rekening brengen. Die ligt in Amersfoort op 100% van het wettelijk maximum, in Doetinchem en Meppel wat lager. Vervolgens kunnen huurders met een laag inkomen jaarlijks een “huurkorting” aanvragen, die kan oplopen tot 32%.
Maar daar hadden we toch de huurtoeslag (vroeger: huursubsidie) voor? Niet helemaal, want die houdt op bij een bruto verzamelinkomen tussen €20.000 en €28.000, afhankelijk van de leeftijd en de samenstelling van het huishouden. Mensen die vlak boven dat plafond zitten betalen zich blauw aan huur. Het Huur op maat experiment wil hier wat aan doen.
Maar…. Ik vrees dat deze aanpak het paard achter de wagen spant. De kosten die de corporaties maken met de huurkorting moeten worden opgebracht door de overige huurders. Dat zijn grotendeels mensen met inkomens tussen €30.000 en €40.000. Bij anderhalf verdieners met kinderen zijn dat helemaal geen “hogere inkomens”, zoals in de fullcolor brochures van de corporaties gesuggereerd wordt.
Huur op maat doet een beroep op de solidariteit van deze groep. Dat is een perverse vorm van solidariteit: waarom betalen de huishoudens met een inkomen boven de €40.000 en de huiseigenaren niet mee? De hypotheekaftrek van de miljonair in Wassenaar wordt immers toch ook opgebracht door alle belastingbetalers, met inbegrip van de bijstandstrekker in zijn huurflatje?
Het viel mij op dat bij de feestelijke startbijeenkomst de warmste voorstander van het experiment de directeur van IVBN was. Dat is de vereniging van commerciële verhuurders. Zij zien handenwrijvend dat de middeninkomens binnenkort door de corporaties weggejaagd worden met huurverhogingen van €100 tot €150 per maand, waardoor hun klantenkring opeens aanzienlijk wordt uitgebreid. Daarmee is gelijk de grootste bedreiging van dit systeem genoemd: de klantenkring van de corporaties wordt nog verder uitgedund tot alleen de laagste inkomens. Wie was daar een paar jaar geleden ook al weer de grootste voorvechter van: Eurocommissaris Neelie Kroes.
Paulus Jansen 