In het prachtige Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam werd vanmiddag de 2008-versie van “Kritiek: jaarboek voor socialistische discussie en analyse” gepresenteerd. Een hele mond vol. Tussen 1991-1996 verscheen het jaarboek eerder. Vorig jaar besloten een aantal jonge honden, waaronder ons Leidse raadslid Louk Rademaker, om een herstart te maken. Ik schreef een bijdrage over het Nederlandse woningbeleid.
Aan de presentatie was een debat gekoppeld tussen Wim van Noort (socioloog, onderzoeker Universiteit Leiden) en Bart Snels (Econoom, directeur wetenschappelijk instituut GroenLinks) onder de titel “Herfsttij van de ecologische politiek”. Van Noort bracht in herinnering dat 30 jaar geleden voorspeld werd dat partijen die zich vooral richten op postmateriële thema’s (zoals duurzaamheid) in West-Europa een grote toekomst tegemoet zouden gaan. In Nederland werd GroenLinks de belichaming van deze stroming.
We zijn nu dertig jaar verder, maar er is geen sprake van een grote doorbraak. Van Noort vatte zijn analyse van het waarom samen in zes stellingen:
1. De Ecologische partijen hebben alleen enige voet aan de grond gekregen in continentaal midden-Europa (NL, B, BRD, F) waar een hoog voorzieningen niveau gepaard gaat aan een cultureel conservatisme.
2. GroenLinks is een bestuurlijk ingestelde kiesvereniging voor hoger opgeleiden.
3. Groene partijen behoren inmiddels tot het establishment; ze hebben hun verbondenheid met de buitenparlementaire beweging verwaarloosd.
4. Daarmee zijn ze verworden tot een volstrekt overbodige dubbelganger van de sociaaldemocratische partijen.
5. De groene partijen ontwikkelen zich steeds meer in vrijzinnig liberale richting. Ze hebben de kapitalistische vrije markt impliciet erkend als uitgangspunt voor economisch beleid.
6. De groene partijen staan zó ver af van het “gewone volk” dat ze geen enkel antwoord hebben op het rechts populisme dat de laatste jaren in opkomst is.
Snels, die kriebels in de nek krijgt van de SP, had daarop weinig repliek. Het volledige betoog van Van Noort kan je vinden in het jaarboek, te bestellen via genoemde website.
Paulus Jansen 