Op 2 mei heeft de Directie Toezicht Energiesector, een onderdeel van de Nederlandse mededingingsautoriteit, het winstenonderzoek energiebedrijven gepubliceerd. Je kan het onderzoek vinden op hun site.
De belangrijkste conclusies waren:
– de nettowinst (brutowinst) van de vier grootste energiebedrijven (Essent, NUON, Eneco, Delta) is tussen 2003 en 2005 gegroeid van €0,9 (€1,6) naar €2,1 (€3,1) miljard; dit betreft zowel hun vrije markt activiteiten (handel & productie) als gereguleerde activiteiten (transport).
– op het transport behaalden de bedrijven jaarlijks een brutowinst van EUR 1,2 mrd en een nettoresultaat van EUR 0,8 mrd. Dit bedrag is in 2004 en 2005 constant gebleven;
– ze hebben naar de mening van de DTe in 2004 en 2005 op het transport van elektriciteit en gas per jaar 31 euro per klant meer winst gemaakt dan zij redelijk acht (op een gemiddelde transportrekening van 470 euro); bij zeven miljoen huishoudens komt dat neer op 2×207 miljoen= 414 miljoen euro.
– de winsten zijn ontstaan doordat de efficiency sneller stijgt dan verwacht; in de periode 2001-2007 zijn de transportkosten per huishouden jaarlijks met gemiddeld €45 gedaald onder invloed van de Dte
– tenslotte concludeert de Dte: ‘Uit het onderzoek blijkt dat de energiebedrijven deze winsten volledig binnen de bestaande wettelijke kaders hebben behaald. Van ongeoorloofde praktijken is geen enkele sprake.’
Wat vindt de SP hiervan?
Wat ons betreft worden de toegestane winsten van de energiebedrijven die overheidseigendom zijn (en dat zijn Essent, NUON, Eneco en Delta voor 100%) wettelijk beperkt tot een rentevergoeding over het beschikbaar gestelde kapitaal (dus niet over de ingehouden winst uit het verleden). De gedachte hierachter is dat publieke bedrijven tegen kostprijs horen te leveren.
Ook als de energiebedrijven gesplitst worden in enerzijds netwerkbedrijven anderzijds handels/productiebedrijven houdt dit in dat voor ons de netwerkbedrijven (die immers op grond van de wet 100% overheid blijven) tegen kostprijs moeten produceren.
Wat ons betreft verdwijnt de overwinst van €414 miljoen over het netbeheer in 2004 en 2005 niet in zakken van de energiebedrijven -al dan niet in de vorm van wéér een extra winstuitkering aan de gemeenten en provincies, zoals PvdA en VVD gesuggereerd hebben.
Juridisch is het niet mogelijk het geld met terugwerkende kracht terug te geven aan de klant. Wat wèl kan is dat de DTe bij het vaststellen van het tarief voor de komende periode rekening houdt met deze winst, waardoor het dus lager kan worden. Wat ons betreft gaat dat dus gebeuren. Overigens staan er een aantal grote investeringen op stapel in het elektriciteits- en gasnetwerk, zowel om de leveringszekerheid te verbeteren als om rekening te houden met ontwikkelingen in de elektriciteitsproductie: veel windmolens op de Noordzee, minder elektriciteitscentrales in het binnenland en meer aan de kust. Deze investeringen zouden leiden tot een tariefstijging in de komende jaren, die geheel of gedeeltelijk kan vervallen als gecompenseerd wordt voor de overwinsten.
Overigens heeft de SP nóg een voorstel om de kosten voor het netbeheer van het hoogspanningsnet te verlagen. Per 1 januari 2008 gaat staatsbedrijf Tennet het beheer van alle hoogspanningsleidingen vanaf 110kV overnemen van de energiebedrijven. De energiebedrijven blijven volgens de huidige plannen wèl eigenaar. Dat is inefficiënt en betekent bovendien dat de energiebedrijven een winstvergoeding blijven eisen over die hoogspanningsleidingen waar ze feitelijk geen omkijken naar hebben. Om die reden zouden de hoogspanningsnetten overgedragen moeten worden aan Tennet.
Paulus Jansen 